TARİHTEN SAYFALAR

O gün “Avtomatizator” duvar gazetesi önünde özellikle büyük bir toplantı vardı.

Diğer kısımlara geçmezden önce, herkes önce Mühendis Kolner’in “Bir Pistonun Otobiyografisi” başlıklı kısmını okurdu, ve “acı ve macera dolu bir yaşam”ın hicivli bir tarihi idi.

“Uzun bir zamandır beni yerden yere ittiler” diye şikayet etti piston. “Tıraş edildim ve kırpıldım, şekillendirildim, döndürüldüm ve bilendim. Ve makineler yirmi-beş defa günde duracaktır. Soğutucunun korkunç yağmur fırtınası altında nakledici levha üzerinde saatlerce dondum, üfleyiciden gelen soğuk ıslak bir rüzgardan iliklerime kadar ürperdim.”

Şimdi bu eski gazeteyi okurken, her nedense işlerin öyle olmuş olduğuna inanmak zorunuza gider.

Ama fabrika bugün gördüğümüz gibi hemen böyle olmadı. O zamanın “parlak” gazeteleri tarafından zaferleriyle ve gerilemeleriyle önceki yorucu mücadele günlerini hatırlatılıyoruz. O sırada propaganda silahları olarak iki türlü “Parlayanlar” günceldi: cesaretlendirici “parlayanlar” ve kınayıcı “parlayanlar.”

Amacı açık, doğru olarak hitap edilmiş, bazen uygun karikatürlerle döşenmiş olan bu “parlayanlar” hiçbir zaman hedefini kaçırmadılar. Onaylayıcı sıcak sözcükler ve suçlanacak olanlara şahsen yönelik doğrudan ciddi azarlamalar eşit çabuklukla yerine vurur. Eleştiri kuşkusuz ve özürsüz, etkin, doğrudan ve dürüsttü, ve bundan dolayı etkiliydi.

Bir gecikmenin olmasından yalnızca bir saat veya bir buçuk saat sonra veya bir engelin ortaya çıkmasından sonra bütün personel tam olarak bundan kimi suçlayacağını biliyordu. Hatalı olana hitap ederken, en son “parlak” kağıt şunu diyecektir: “Dünyanın ilk otomatik piston fabrikasının ayarlanmasını engelleyen SİZsiniz!” ya da “SİZ defne yapraklarınız üzerinde keyfinize bakıyordunuz, ve bu gecikmeye neden oldu!” Yüksek sesle söylenen böyle sözcüklerin, hızlı ve bitmez bir etkisi vardı.

Otomatik fabrikayı –bu harika modern mühendisliği- yaratmak için büyük bir kollektifi gerektirdi. Ve Sovyet insanının herhangi bir kollektif organı içinde yararlı iş için temel şart eleştiri ve özeleştirinin geniş uygulanmasıdır. Yalnızca bu şart gözlemlenirse başarılı çalışma garantiye alınabilir.

ENIMS’in Parti birimi sadece Komünistlere değil, ama tüm kolletif üyelerine -kendilerine ve başkalarına karşı gereksinmeleri, ve eksikliklerin azimli eleştirisi, sürekli olarak başarılarından ötürü kendi kendini aldatmalara karşı uyarmayı- öğretti. Ve gerçekten, dürüst olmak gerekirse, otomatik bir piston fabrikasında çalışanların sıcak ev şartlarında tutulmaları, yaşamda çok genel olan keskin değişen sıcaklık derecelerinden ve cereyanlardan korunmaları gerektiğini düşünen bazı kimseler vardı.

Otomatik fabrikanın inşası için ayrılan zaman oldukça kısaydı, ve görev, oldukça yeni, kararlılık ve büyüklük için nefes kesiciydi.

Otomatik fabrikanın yapımcıları tarafından büyük bir şey yapılmıştır. Ama AZ Sovyet mühendisliğinin gelişmesinde soyut bir rastlantısal olgu olarak düşünülmemelidir. Sadece Sovyet bilimi tarafından, sosyalist sanayinin bütün bir önceki gelişmesi tarafından hazırlanmış olan, sanayisel işlemlerin tam otomasyonuna doğru atılmış bugünkü adımların bir tanesinden ibarettir.

Otomatik fabrika için teçhizatların seçiminde ve geliştirilmesinde tasarımcılar, belirli bir dereceye kadar, hali hazırda zaman ve pratik deneyiminden geçmiş birimlere uydurabildiler.

Vladamir I. Dikuşkin, S.S.C.B. Akademi Bilimleri Mutabık Üyesi, Stalin Ödülü sahibi, Aleksander P. Vladzievsky, ENIMS direktörü, Arkady E. Prokopoviç, ENIMS baş mühendisi, Anatoly G. Gavryuşin, projenin baş teknolojisti, Ariy A. Levin, projenin baş tasarımcısı, ve onların yardımcıları piston imalatının varolan metotlarını titizlikle incelemeye başladılar.

Mühendisler Moskova’daki fabrikaları ziyaret etttiler. Ondan sonra Gorki ve Rostov’a gittiler. Tüm gördüklerini hatırlayarak, tüm işlemleri incelediler, ve beraberlerinde çizimler ve gerekli bilgiyi getirdiler.

Sonra, “evde” hala neyin kusurlu olduğuna, neyin iyileştirilebileceğine ve iyileştirilmesi gerektiğine karar vermek için tüm gördükleri üzerinde düşündüler. Örneğin, döküm işlemi ile ilgili durum böyle idi. Ziyaret ettikleri piston fabrikalarında bu işlem şöyle idi: döküm-soğutma-yeniden ısıtma-sertleştirme. ENIMS mühendisleri soğutma ve yeniden ısıtmanın gereksiz ve pahalı oluğunu gösterdiler.

Ama bunlar temizlenmezden önce pistonların 400-500oC sıcaklıkta garnitürleşmesi sorununu çözmek gerekiyordu. Ve sorun çözülmüştü.

ENIMS mühendisleri sadece otomobil fabrikalarını değil, ama diğerlerini de, mesela, bir elektrik ampül fabrikasını da ziyaret ettiler. Bu fabrikada tasarımcılar tungsten filamanları ile kırılabilir cam ampüllerin otomatik paketlenmesini merak ettiler.

Mühendisler gruplar halinde ve bireysel olarak çok sayıda işletmeyi ziyaret ettiler. Hatta makine yapımından çok uzak olan insanları -şekerleme ve parfüm imalatçılarını bile görmeye gittiler. “Krasny Ottyabr” Şekerleme Fabrikasında çikolataları marifetle metal yaprak içine saran bir makinenin çalışmasını gözlemlediler. Belki de, bir otomatik piston paketleme makinesi tasarımı için ilk fikir bu fabrikada doğmuştur.

Cam sanayi işletmelerinin birinde çeşitli biçimlerde güzel parfüm şişelerinin dökümü için bir yarı-otomatik makineyi onlara gösterdiler. Bu tasarımcıların otomatik çıkarma ve metal döküm makinesinin kalıplarına dökme problemi üzerine dikkatlerini verdikleri günlerdi.

Parfüm şişelerinin dökümünü yapmak her nedense daha kolaydı: kalıbın üzerinden sarkan lokmaya benzer camın küreciği makaslarla kesiliyordu. Ama erimiş bir alüminyum akımını makaslarla kesemezsiniz. Ve yine de, kalıplara hiç yararı olmayan hem makine ve hem de makaslar, saldırılarını yapabilecekleri bir nevi ilk pozisyondaydılar.

Tasarımcıların tüm-yönlü otomasyonun çok zor görevi ile başa çıkabilmeleri bütün ülkenin bilimsel ve mühendislik tecrübesinin büyük oranda onların kullanımında olması gerçeğinde yatıyordu. Bu tamamıyla doğaldır: Sovyet işçilerinin patent yasalarının demir kapıları arkasında kilitlenmiş sanayisel sırları yoktur. Onlar nesilden nesile sır olarak, çoğu zaman ölüm döşeğinde, teslim edilen ustalıklarını kimseden gizlemezler.

Sosyalist toplumsal düzenin esas özü herhangi bir Sovyet insanının bütün toplum tarafından biriktirilmiş olan tüm değerli bilgi ve danışmayı kullanma hakkı ve fırsatının olmasıdır. Bu Sovyet düzeninin kapitalizm üzerindeki birçok üstünlüklerinden bir tanesidir. Orada her kapitalist kendisine ait olan patentleri iyice gizli tutar.

Kapitalist ülkelerde tasarımcı genellikle hali hazırda icat edilmiş olanı tekrardan icat etmeye zorlanır. Ama, diğer yandan, kapitalist ülkelerdeki silah ve diğer yıkım araçlarını yaratan tasarımcılar sözde “karşılıklı bilgi” adı verilen çok güzel şartlar altında çalışırlar. Elbette -savaş hazırlıkları süper kârlı bir iştir.

Tabii ki, AZ’nin yaratıcılarının Sovyet bilimi ve mühendislik hazine evinden çıkarabildikleri büyük miktardaki bilgi çalışmalarında onlara çok büyük yardımcı oldu. Ama metal işini tüm yönlü otomasyonlaştırmanın bir sorun olmasına son vermek için, geçmiş emsali olmayan yeni çözümler bulmak gerekliydi.

Tasarımcıların önünde, hala daha mühendislik düşüncesinin dokunmadığı, el değmemiş toprak vardı.

Şimdi halihazırda otomatik fabrikanın faaliyette olması, böyle girişimlerin inşa edilmesinin teknik olasılığı ve ekonomik olanaklılığı ile ilgili tüm şüpheler ortadan kalkmıştır.

ENIMS işçileri tarafından doğru çözümler bulmak için yüzlerce araştırma yapıldı. Cesur deneyleriyle toprağı altüst ettiler. Bu araştırmaların bazılarının sadece metal-iş girişimlerinin değil, genelde otomasyonun daha da gelişmesi için büyük önemi vardır.

Birçok bilinmeyenlerle (otomatik döküm teknolojisi, otomatik ısıtma muamelesi, kontrol sistemleri, elektrik ve hidrolik otomatik sistemleri, içsel-çalışma depolama ve bakımı, parça çıkarma, vb.) böyle problemlerin çözümü Sovyet sanayisinin birçok dalında otomasyonu hızlandırmaya yarar. Döküm makinesi, ölçme aletleri, farklı geniş çapta makine-aletlerini bir tek entegral ünite olarak birleştiren otomatik makine hattı, merkezsiz bileyici, kalaylama ünitesi, paketleme makinesi -tüm bunlar tasarım problemlerinin cesur çözümlerinin paha biçilmez sonuçlarıdır.

Parti ve Hükümet tarafından saptanan bu karmaşık görev bir tek örgüt için, hatta iyi, cömertçe donanmış bir sanayi temeli olan -“Makine-Alet Yapımı” Pilot İşletmesi- ENIMS gibi büyük bir tanesi için bile çok olabilecekti.

Merkezsiz Bileme Makinesi

İki bilimsel kuruluş daha otomatik fabrikanın yaratılmasında yeraldı –Tüm Birlik Alet Araştırma Enstitüsü ve Makine Parça Değiştirilme Araştırma Bürosu- ve ayrıca birkaç işletme ve fabrika: Krasny Prolety İşletmesi, Orjonikidze İşletmesi, Kalibr İşletmesi, Dmitrov İmalathane Makine İşleri, ve Electropech Tröst’ü.

Dökümcüler, kimyacılar, alet yapımcıları, elektrikli fırın yapımcıları, teknik ölçüm uzmanları ve kontrol metal kesme uzmanları, geçmiş kaplama ustaları –binlerce mühendis ve

işçi günümüzün bu şahane fabrikasını yapmada çabalarını birleştirmişlerdir.

Zaman geçecek, ve S.S.C.B. Çerpanov Kardeşler tarafından icat edilen ilk buhar lokomotifinden daha iyi olan modern lokomotif kadar iyi olduğu gibi, AZ’den çok daha iyi fabrikalara sahip olacaktır.

Ondan sonra, bugün Polzunov’un ilk buhar makinesinin ya da Popov’un radyo seti gibi, ilk otomatik metal iş fabrikasının teçhizatları da bir müzede sergilenecektir.

Ama hemen şimdi çok yakında savaşılan teknik muharebenin izlenimleri içinde yer alanların hafızalarında hala tazedir. Bu insanlar çeşitli ünitelerin ilk modellerini nasıl hevesle ve çalışkanlıkla nasıl mükemmelleştirdiklerini, ondan sonra nasıl bütün kısımları biraraya getirdiklerini ve ayarladıklarını, ve son olarak, bütün fabrikayı, tüm makinelerini, torna tezgahlarını ve ünitelerini sıraya dizdiklerini ve ayarladıklarını tam detaylı hatırlarlar. Ve şimdi bu son günlerdeki olaylar hakkında heyecanla konuşurlar, ve her biri, kendileri hakkında değil de, özellikle başarı için mücadelenin zor anlarında o kadar çok faal olan sağındaki ve solundaki komşuları hakkında en çoğunu anlatmaya gayret ederler. Otomatik döküm garnitürünün tasarımının ve ayarlanmasının ne kadar zor olduğunu başkalarından öğrendim. Yaratıcısı, bu makine için Stalin Ödülü verilmiş olan, Yakov Loginov üstesinden gelmek zorunda olduğu zorluklar hakkında çok kıt olarak konuşur.

Piston dökümleri daha önce hiç sıcakken kesilmedi. Özellikle bu amaç için onları soğutmanın gerekli olduğu düşünülüyordu. Ve garnitürden sonra sertleştirme fırınında piston muamele edileceğine göre, yeniden ısıtılmak zorundaydı. Bu zaman ve para kaybı demekti.

Loginov’a, hemen savaştan önce Akşam Makine Yapımı Enstitüsü’nden mezun olmuş, oldukça genç bir mühendise, AZ için otomatik garnitür makinesini tasarlama görevi verilmişti. Ama garnitür yapılacak olan dökümün sıcaklık derecesinin hemen hemen 500 derece olduğu düşünüldüğünde, bu kolay bir iş değildi.

Koşucu parçalarının garnitürü için iki kesici makineye ek olarak, oldukça çok zor yapılabilecek bir iş ile, otomatik bir “el” icat etmek ve ayarlamak gerekiyordu. Her 15 saniyede, döküm makinesinden dikkatle ve kusursuz olarak, kolay kırılır sıcak bir döküm çıkaracak ve onu garnitür makinesinin ıslaklığına koyacaktı. Bunun yanında, garnitürleşmiş pistonu yan tarafına çevirecek ve onu sertleştirici fırın nakledicisi üzerine koyacak bir aygıt tasarlanmalıydı.

Loginov tamamen “döner mekanizma”sını yaratmazdan önce böylesi birkaç tip aygıtı icat etti ve denedi. Önceki aygıtlardan hiçbirisi tam güvenilir değildi: en azından bin pistondan biri yanlış bir pozisyona gidebilirdi. Bu genel ritmi bozmaya ve gecikmeye neden olmaya yeterdi.

Diğer üretim işlemlerinde kısa bir kapanma o kadar çok kötü bir şey değildir. Bununla birlikte, otomatik dökümde istenmemenin de ötesindedir. Sadece bir zaman kaybı demek değildir, ama aynı zamanda kalite kaybı demektir ki esas olan budur. Bundan dolayı, AZ’de kısa bir kapanma bile ciddi bir kazadır.

Ama “döner mekanizma” kusursuzdu: dönerdeki her piston matematiksel bir kesinlikle tam aynı yörüngede geçti.

Loginov bana “çabuk sürat-her dakikada dört piston-bizi tetikte tuttu” dedi. “Dakikada ikiye indirmeyi önerdiler, ki onu daha kolay yapacaktı. Ama biz tüm dördünü de idare edebileceğimize karar verdik. Ve sonra, bildiğiniz gibi, bir mühendislik problemi ne kadar zor olursa, onu çözmek daha da ilginç olur.”

Sordum: “Bana senin kesicileri yeterince sabit yapmakta özellikle zorlandığın söylendi. Bu doğru mu?”

“Doğrudur. Turçaninov zorlandı. O, enstitümüzün alet ve metal kesme labaratuvarındaki mühendislerden biridir. Zeki ve inatçı bir dost. Ve Naryişkin ve Gerasimov ona yardım etti.”

Loginov yazı masasına kadar gitti ve bir an üzerindeki kağıtlara işaret etti, sonra bir sandalyeye oturdu ve heyecanlı anlaşılır sesle devam etti:

“Bu hararetli bir araştırma dönemi idi. Günler bize cansıkıcı kısa gibi görünüyordu. Yiyecek ve dinlenme unutulmuştu. O kesiciler bizim iştahımızı aldı ve geceleri uyutmadı.

Elli döküm kesebiliyorlardı ve sonra devre dışı kalıyorlardı. Oniki buçuk dakikadan sonra diş sıcak metalle tıkanıyordu. Kesicilerin biçimini ve çalışma düzenlerini değiştirmeye çalıştık, ama nafile. ‘Darboğaz’ ilan edildik. Bütün fabrikanın ayarlanmasını geciktiriyorduk. Nasıl hissettiğimizi düşününüz?”

Loginov yukarı kalktı ve yine odayı adımlamaya başladı.

“Soğutma ve yeniden ısıtmayı ortadan kaldırmak için dökümleri sıcakken kesmeyi önerdiğimizde,” dedi, aşağı yukarı yürüyerek, “bize karşı çıkanlar vardı. Ama biz kendi önerimizi savunduk. Ve şimdi kabullenmek zorunda kalacağız gibi gözüküyordu. Ama haklı olduğunuz zaman bu mümkün müydü? Muharebenin ortasında Turçaninov kesiciler için bir parçada yüz yirmibeş piston kestikten sonra, yeni bir biçim önerdi. Sıcak kırpma metodu onaylanmıştı. Ama Turçaninov bunda durmakta hoşnut değildi. Kesim kesicilerinin iki yeni orijinal tasarımını daha düşündü. Her ikisinin de takılmış mekanik olarak karpit alaşım kesici uçları vardı. Onbinlerce pistonu yeniden bilemeden kesiyorlardı.”

Fabrikanın ofisinde üçümüz bir küçük masanın etrafında oturmuş, sohbet ediyoruz. Mühendis Vasily Şeçerbakov, yüksek çıkık alnı ile geniş omuzlu ve dirençli özellikleri olan bir insan, deri paltosunun düğmelerini çözdü ve, gözleri döşemeye dikilmiş, dizili dişlerinin arasından dağınık sözcükleri zorluyordu. Yanımda masadaki bir dövmeyi parmaklarıyla döven, montajcı Sergei Çinenov oturuyordu…

Birçok insan bana “Şeçerbakov hakkında muhakkak yazınız diyordu. Goerge Zuzanov onun hakkında size anlatacaktır. Bütün zorlukları birlikte omuzladılar. Ve ayrıca Şeçerbakov’un kendisiyle konuşmayı da unutmayınız. O belki de Stalin ödülü sahiplerinin en gencidir” demişti.

Bir Tula köylüsünün oğlu, yedi yıllık okul yaşamından sonra, abisinin kesinlik işinde tornacı –ölçü teli üreticisi- olarak çalıştığı Podolsk Makine Atölyelerindeki, işe başladı. Genç Şeçerbakov gündüzün kardeşi ile birlikte çalıştı, ve akşamları teknik okula gitti. Ondan sonra Moskova’da Stalin Makine ve Alet Enstitüsü’ne girdi. Savaş sırasında mezun oldu ve ENIMS’te çalışmaya gitti.

“Makine bölümünü tasarladınız ve ayarladınız, değil mi?”

“Hayır, ben sadece iştirak ettim” diye cevap verdi Şeçerbakov. “Lütfen, bana söyleyiniz, nasıl iştirak ettiniz.”

Soluk sarı saçlarını okşadı ve boğuk bir sesle cevap verdi:

“Nasıl iştirak ettim? Bazı tasarımlar yaptım... bazı ayarlamalar... Biraz endişelendim... biraz fazla çalıştım...”

“Yaptığınız iş hakkında öyle isteksiz konuşuyorsunuz ki, birisi sanki söylenecek ilginç bir şey yoktu diye düşünebilir” dedim.

Şeçerbakov hemen canlandı ve cevap verdi:

“Öyle. Olağanüstü birşey yapmadım. Söyledim size ben bir hikaye için iyi değilim diye”…

“İyi, şimdi, Vasily İvanoviç, aşırı alçakgönüllüsünüz,” diye sözünü kesti Çinenov. “Bir iki şey söyleyebilirim,” diye devam etti, bana dönerek, “ama bir insanı yüzüne karşı övmek uygun değildir. Bilirsiniz ki, kimse burada bulunanlar hakkında konuşmuyor.”

“Doğru,” diye haykırdı Şeçerbakov memnunlukla. “Burada olmayanlar hakkında konuşalım. Size Zuzanov hakkında söyleyebilirim.”

“Vasily İvanoviç doğrudur,” diye hemfikir oldu Çinenov. “Zuzanov’u görme şansını bulamayacaksınız. O Leningrad’da komisyondadır. AZ için aldığı Stalin Ödülü onun ikinci ödülüydü. Birincisini ‘45’te otomatik bir makine hattı yapımındaki hakkı için aldı.”

Bu andan itibaren sohbetimiz neşeli ve ilginç oldu. Birbirleriyle yarışarak, Şeçerbakov ve Çinenov AZ için makine projesinin yazarlarından ve ENIMS’in en eski işçilerinden biri, ilk Sovyet yapımı birleştirilmiş makine aletleri yapımında yer almış olan Zuzanov hakkında konuşmaya başladılar.

“Naklediciler üzerine ne kadar çaba koyduğunu bir bilseydiniz!” diye haykırdı Şeçerbakov, bana biraz eğilerek. “Anlayacağınız, o her zaman tasarımı basitleştirmeye çalışıyordu. Karmaşık tasarımlar her zaman güvenilir değillerdir. Bu sözler onun kendi sözleridir. Ve o en yüksek güvenilirliği elde etti. Hattımızın nasıl çalıştığını gördünüz, değil mi?”

“Çok yavaş olan bazı nakledicilerle habire boğuşursunuz” dedi Çinenov keserek, “ama sadece daha hızlı gitmez. Sonra Zuzanov gelir ve emin olarak ‘Sergei Petroviç, telaşlanmıyor musunuz, beyninizi kullanınız. Şimdi, o zaman, o pompa üzerindeki vanayı sıkıştırınız.’ Ve dediği doğru çıkıyor: nakledici normal hızda koşmaya başlıyor. Ya da, gelip arkanızda durarak seyreder ve seyreder ve sonra: ‘Sizin anahtarınızı alalım.’ Ve altını üstüne getirmeye kendisi başlıyor; gece ya da gündüz, ama o aradığını bulacağından emindir. Bir defasında hatırlıyorum, bir bozulmadan sonra... Demek istediğim o sırada temel makine üzerindeki hidrolikler bozuldu,” diye anlatıyor benden çok Şeçerbakov’a. “Bütün gün ve gece onunla ortalığı velveleye verdik, ve sonra oğlanlar ve ben biraz uyku almak için uzandık. Yaklaşık üç saat sonra geri geldik, ancak Zuzanov’u hala orada bulduk. Ben ‘Git ve biraz dinlen; kendine daha çok bakman gerekir’ dedim. Ve o neşeyle: ‘Nefesini boşuna tüketme, Sergei Petroviç. Daha iyisi, bana kaba bileyici içindeki bozukluğa neyin sebep olduğunu anlat.’ İlk geriye çekilmiştim: ‘Bilmem.’ ‘İyi, ben sadece atölyede kaldım, ve şimdi biliyorum. Kaldırıcı biraz yükseltilmeli, ve sonra piston döndükçe havalandırılacaktır.’”

“Evet, Zuzanov oldukça ısrarcıdır,” diye çınladı Şeçerbakov, Çinenov’un düşüncesini takip ederek. “O hiçbir zaman başarısızlıktan telaşlanmazdı; sadece onu dişlerini daha sert batırmaya iter. Ve T-köşesiyle, ve kaydırak cetveli ve tornavidası ile çalışarak uzaklaşır. Şimdi, bir defasında hatırlıyorum...”

Şeçerbakov gittiktçe daha hevesli oldukça, Zuzanov hakkında çok ilginç şeyler söyledi. Ve dinleyicilerin önünde tüm çabalarını, bilgisini ve daha da küçük olmayan yeteneğini çok önemli otomasyon davasına koyan bir Komünist mühendis imajı ortaya çıktı.

Çinenov kendini zaptedemiyordu, ve sözlerini ifade etmekte her fırsatı kullandı: “atölye hiç durmaksızın bütün bir vardiya çalıştığı zaman ne kadar memnun olduğunu hatırlayınız!”

“Ve o küçük parçalarla olan güçlükler! Küçük parçalarla ilgili söyleyiniz ona. Buradaki arkadaşımız için ilgi çekici olmalı.”

Tüm bu zamanda, konuşmamızın devam ettiği ofisin duvarının diğer tarafında, AZ’nin yüksek çatısının altında, otomatik hattın tüm aletleri, kesicileri ve matkapları düzgünce ve durmadan çalışıyorlardı. Bu aletler her saat başı, ayarlama süresinde makine atölyesi personeline o kadar güçlük çıkarmış olan küçük parçaların 75 kilogramını alıyordu. Yerleştirici levha üzerindeki küçücük bir parça metal dolgu pistonu ayarından çıkarmaya ve birçok insanın işini değersiz yapmaya yeterdi.

Ama şimdi tüm küçük parçalar son noktasına kadar makinelerin çerçeveleri içine kesilmiş olan lombarların arasından onların altından geçen nakledici üzerine üfürülüp temizlendiler. Otomatik hattan temiz çıkan küçük parçalar soğutucuda yıkanırlar, ezici arasına konulurlar ve fabrika binası dışındaki bir depolama kazanına nakledilirler.